زینب امیدی: سال 1403 برای نظام آموزش عالی ایران، سالی پُرتحرک و مملو از رویدادهای گوناگون بود. از آخرین دیدارهای دانشجویی شهید جمهور تا اجرای طرح‌های نوآورانه، این سال شاهد تلاش‌هایی برای ارتقای کیفیت، توسعه دسترسی، و انطباق نظام آموزشی با نیازهای روز جامعه و بازار کار بود. در کنار این اقدامات، چالش‌هایی نظیر تغییر شیوه‌نامه‌های انضباطی، نوسانات در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی، و مسائل مربوط به بودجه و تامین مالی نیز به چشم می‌خورد.

این گزارش، به بررسی مهم‌ترین تحولات و رخدادهای آموزش عالی در سال 1403 می‌پردازد. از فروردین تا اسفند، وقایع کلیدی در حوزه‌های مختلف از جمله پژوهش و فناوری، دانشجویی و فرهنگی، و بین‌المللی مورد بررسی قرار می‌گیرند. هدف ما ارائه تصویری جامع از نقاط قوت و ضعف نظام آموزش عالی ایران در سالی که گذشت، و ایجاد بستری برای درک بهتر مسیر پیش رو است. با نگاهی به رویدادهایی نظیر ابلاغ آیین‌نامه‌ها، انتصابات، پرتاب ماهواره، و چالش‌های مربوط به دانشجویان و سهمیه‌های کنکور، تلاش خواهیم کرد تا تصویری روشن از وضعیت آموزش عالی کشور در سال 1403 ارائه دهیم.

فروردین تا خرداد 1403/ از آخرین دیدار دانشجویی شهیدِ جمهور تا طرح «آباد»

17 فروردین آخرین دیدار دانشجویی آیت الله رئیسی شهید جمهور بود. رئیسی ماه رمضان سال گذشته میزبان جمعی از نمایندگان تشکل‌ها، جنبش‌ها و فعالان دانشجویی بود و پای صحبت‌ها و بیان دغدغه‌های آنها نشست و در ادامه درباره برخی مسائل مطرح شده توضیحاتی ارائه کرد. این دیدار در قالب افطاری رییس جمهور با تشکل‌های دانشجویی با شماری از این تشکل‌ها از جمله تشکل‌های سیاسی، بسیج دانشجوی، هیات های دانشجویی، گروه‌های جهادی و انجمن‌های علمی برگزار شد و نمایندگان تشکل‌ها نظرهای خود را در این جلسه به مدت سه ساعت خدمت رییس‌جمهور ارائه دادند. 18 فروردین 1403 از سوی سازمان سنجش اعلام شد که بیش از هزار کد رشته محل در پذیرش کارشناسی اعمال خواهد شد.

پس از آن 2 اردیبهشت، اولویت‌های پژوهش و فناوری تا سال 1407 توسط شورای عالی عتف به دانشگاه‌ها ابلاغ شد‌. در همان ماه یعنی 11 اردیبهشت، ما برای نخستین بار شاهد پذیرش 20 درصد داوطلبان دکتری به شیوه استاد محوری در کشور بودیم. 30 اردیبهشت نیز از سوی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها اعلام شد که به علت عدم تامین مالی «طرح دردانه» که ویژه زوج‌های دانشجو بود، متوقف شده است.

خرداد ماه نیز با دعوای کنکوری‌ها آغاز شد و 3 خرداد همچنان کشمکش‌ها میان دیوان عدالت اداری و شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص اعلام حد نصاب مرحله دوم مصاحبه کنکور دکتری وجود داشت. همچنین در 8 خرداد اعلام شد که اصلاح آیین نامه ارتقا در وزارت علوم پایان یافته اما با پایان سال همچنان این مساله به سرانجام نرسید و باید دید در سال جدید به کجا خواهد رسید.

9 خرداد از طرحی به نام «آباد» رونمایی شد که هدف آن آموزش سالانه 50 هزار نفر از دانش آموختگان کشور و راهیابی آنها به بازار کار کشور است. 13 خرداد نیز آیین نامه‌ای برای تسهیل جذب دانشجویان بین المللی توسط سازمان امور دانشجویان تصویب شد. در ادامه رونمایی‌هایی این ماه، ما شاهد یک رونمایی دیگر نیز بودیم. 21 خرداد از سامانه جان (جریان اقتصادی نوین) رونمایی شد. این سامانه در حقیقت سکوی خرید و فروش محصولات فناور و در پی ایجاد بازار برای محصولات تجاری قیمت‌گذاری شده شرکت‌های فناوری با حمایت وزارت علوم است. از 27 خرداد ماه نیز گذراندن دو واحد درس هوش مصنوعی در رشته‌های مهندسی دوره کارشناسی الزامی شد و 30 خرداد، سند و تشکیل سازمان ملی هوش مصنوعی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد.